Jak przygotować szklarnię na wiosnę - kilka wskazówek dla amatorów i doświadczonych ogrodników

Czy warto zainwestować w szklarnię ogrodową?

Jak można łatwo zauważyć klimat panujący w Polsce w ostatnich latach jest dość kapryśny i bardzo zmienny. Częste ocieplenia w czasie kalendarzowej zimy, długotrwałe wiosenne przymrozki oraz czasem deszczowe, a czasem upalne lata mogą pokrzyżować plany każdemu zapalonemu ogrodnikowi. Przy takich anomaliach pogodowych bardzo trudno zapewnić odpowiednie warunki do rozwoju roślin, zwłaszcza tych ciepłolubnych, jak pomidor, papryka, ogórek czy cukinia.

Dlatego jeśli uwielbiamy warzywa ciepłolubne lub nowalijki, to zdecydowanie budowa własnej szklarni lub postawienie gotowej konstrukcji jest jak najbardziej trafionym pomysłem. Szklarnia ogrodowa zapewnia roślinom optymalne warunki do wzrostu i chroni je przed negatywnym wpływem czynników atmosferycznych.

Wbrew pozorom budowa szklani w przydomowym ogrodzie nie jest skomplikowaną sprawą. Wszystko zależy od tego jakim dysponujemy budżetem oraz powierzchnią na działce. Czasami wręcz wystarczy jedynie odpowiednio przygotować podłoże, a całą gotową szklarnię jedynie zakupić i ewentualnie zmontować w wyznaczonym miejscu.

Czy na budowę szklarni potrzebne jest pozwolenie?

Należy pamiętać, że według przepisów budowa szklarni w pobliżu domu nie wymaga pozwolenia, jeśli jej powierzchnia nie przekracza 35m2. Jednak mimo wszystko należy zgłosić jej budowę do właściwego dla swojego miejsca zamieszkania starosty lub urzędu miasta. Warto zrobić takie zgłoszenie, ponieważ w przypadku donosu do odpowiednich organów przez osoby trzecie samowoli budowlanej, właściciel szklarni będzie musiał albo ją rozebrać albo zapłacić karę o wysokości około 5 tysięcy złotych. Takie sytuacje mogą mieć miejsce, ponieważ w świetle prawa szklarnia ogrodowa jest traktowana jako parterowy, wolnostojący budynek gospodarczy, który będzie znajdował się w danym miejscu przez przynajmniej klika lat.

Znacznie prostszą sytuację mamy w przypadku stawiania tunelu foliowego. Z racji, iż jest on konstrukcją jedynie sezonową - tutaj nie musimy robić żadnych zgłoszeń.

Zakładamy szklarnię od podstaw

Stawiając na budowę szklarni we własnym ogrodzie, trzeba najpierw zdecydować, jakie materiały konstrukcyjne i pokryciowe będę najlepiej dostosowane do uprawy roślin wybranych przez nas w tym sezonie. Trzeba również wziąć pod uwagę wszelkie możliwe obciążenia, na jakie szklarnia będzie narażona oraz zmienne warunki atmosferyczne, w tym bardzo silne wiatry. Obiekt musi być zabezpieczony przed wiatrem i odporny na zalegające zimą warstwy śniegu i lodu, które oczywiście trzeba w miarę możliwości regularnie usuwać.

Oczywiście jednym z najważniejszych czynników, na podstawie których decydujemy się na szklarnię jest materiał z jakiego ma być wykonana. Dobieramy go pod kątem uszkodzeń, łatwości w naprawie, czyszczeniu konserwacji oraz przepuszczalności światła słonecznego. Dlatego właśnie w ostatnich latach ogromną popularnością cieszą się szklarnie wykonane z poliwęglanu, które niezawodnie łączą wszystkie wymienione kryteria i są niezwykle proste w montażu, dzięki zastosowaniu profili metalowych. Również podczas własnoręcznej budowy szklarni powinniśmy zastosować materiały trwałe i odporne na zmienne warunki.

Wybór stanowiska pod szklarnię

Szklarnia powinna być zlokalizowana około 1 metr od granicy działki sąsiada, oczywiście w miejscu, które będzie odpowiednio dobrze nasłonecznione w ciągu dnia. Dlatego najlepiej postawić budynek w orientacji południowej lub południowo-wschodniej, wówczas wiosną optymalnie wykorzystamy coraz silniej operujące słońca. Latem koniecznie tak usytuowaną szklarnię trzeba otwierać, aby zapobiec przegrzaniu się i schnięciu roślin. Warto wiedzieć, że najkorzystniejsza temperatura, jaka powinna panować w jej wnętrzu to maksymalnie 34-35 stopni Celsjusza.

Co zrobić, gdy mamy już szklarnię? - przygotowanie szklarni do nowego sezonu ogrodniczego

Po zakończeniu okresu wegetacyjnego, czyli późną jesienią szklarnię trzeba wstępnie umyć ciepłą wodą z dodatkiem mydła potasowego lub delikatnego, naturalnego środka czyszczącego. W ten sposób będzie nam zdecydowanie łatwiej pozbyć się wszelkich nalotów oraz zabrudzeń, które powstaną w szklarni w okresie zimy i przedwiośnia.

Podobnie przy pomocy wody z mydłem czyścimy wszystkie narzędzia, które trzymamy w szklarni lub na okres zimy wynosimy do składzika lub garażu. Jest to wbrew pozorom bardzo ważny zabieg, ponieważ w ten sposób usuwamy z narzędzi wszelkie patogeny, które mogłyby stać się przyczyną rozwoju chorób grzybowych.

Następnie dokładnie usuwamy z ziemi szklarniowej wszelkie resztki roślinne i odkażamy całą szklarnię stosując fumigację przy użyciu siarki i saletry. Zamgławianie szklarni ma na celu oczyszczenie podłoża oraz wnętrza pomieszczenia z bakterii, wirusów oraz grzybów. Po kilku godzinach możemy otworzyć szklarnię i pozostawić na kilka dni do wywietrzenia siarki.

Jesienią warto również zasilić podłoże warstwą świeżego obornika. W ciągu zimy zdąży dokładnie przekompostować się z podłożem i je wzbogacić o cenne składniki organiczne. Natomiast jeżeli nie mamy możliwości pozyskania świeżego obornika możemy również wysiać w szklarni poplon np. z peluszkę, gorczycę, facelię lub rzodkiew. Gdy rośliny wyrosną na grządkach, ścinamy je, rozdrabniamy i przekopujemy z podłożem. W ten sposób otrzymujemy zielony nawóz, który wzbogaci glebę w cenne składniki mineralne i azot.

Przygotowanie szklarni na wiosnę - instrukcja szczegółowa

Naprawa zimowych uszkodzeń

Pod koniec lutego lub na początku marca powoli możemy zabierać się za wiosenne porządki w szklarni. W pierwszej kolejności sprawdzamy czy po opadach śniegu i deszczu oraz silnych wiatrach, dach nie został naruszony i czy okna oraz ramy są całe. Naprawa stwierdzonych uszkodzeń to pierwszy krok do przygotowania szklarni do nowego sezonu wegetacyjnego.

Wiosenne przygotowanie gleby

Właściwe przygotowanie gleby to jedna z najważniejszych czynności, jaką musimy wykonać, aby zapewnić sobie zdrowe i obfite plony. Wszystko zależy od tego czy pozostawiamy naniesioną w zeszłym sezonie ziemię na kolejny rok czy całkowicie ją usuwamy i przywozimy nową porcję.

Usuwanie resztek roślinnych z grządek

Jeżeli decydujemy się, aby zostawić na kolejny sezon wegetacyjny stare podłoże, to w marcu koniecznie musimy ponownie oczyścić je z pozostałości roślin, dobrze spulchnić wierzchnią warstwę gleby oraz w międzyczasie usunąć kiełkujące siewki chwastów. Pozostawione w glebie resztki roślin mogą przyczynić się do rozwoju chorób grzybowych i niebezpiecznych dla warzyw patogenów. Tak przygotowana gleba może być teraz poddana dezynfekcji.

Dezynfekcja gleby szklarniowej przez fumigację

Gdy nie zrobiliśmy fumigacji jesienią, wskazane jest szybkie odkażenie gleby szklarniowej siarczanem miedzi lub zwykłą siarką połączoną z saletrą potasową. Naturalnie jest to zabieg mający na celu pozbycie się wszelkich patogenów, które są powodem chorób grzybowych.

Fumigacja, czyli zamgławianie polega na zapaleniu w głębokich naczyniach np. mieszaniny siarki z saletrą. Po podpaleniu z pojemników zaczyna wydobywać się dwutlenek siarki, który wypełnia szczelnie zamknięte pomieszczenie i je odkaża. Po wykonaniu zabiegu naturalnie wietrzymy szklarnię przez kilka dni, a następnie przystępujemy do kolejnego etapu, czyli mycia szklarni.

Mycie całej powierzchni szklarni

W wiadrze ciepłej wody rozpuszczamy mydło potasowe i dokładnie myjemy ściany szklarni za pomocą szerokiej szczotki z miękkim włosiem. Dokładnie myjemy również ramę szklarni oraz wszystkie elementy konstrukcyjne w zależności od rodzaju szklarni (zarówno metalowe, jak i wykonane z tworzywa sztucznego).

Następnym etapem jest wiosenne nawożenie gleby szklarniowej. Na odkażoną i spulchnioną rabatę lub grządkę rozsypujemy odpowiednio dobrane nawozy, w zależności od tego czy preferujemy nawozy naturalne czy mineralne. Jeżeli preferujemy materię organiczną to śmiało możemy korzystać z przekompostowanego obornika lub własnego kompostu, który wysypujemy na rabatę i mieszamy z podłożem rodzimym na głębokości kilkunastu centymetrów. Nawożenie gleby możemy również wykonać stosując obornik granulowany, dostępny w każdym sklepie ogrodniczym. Jest już przekompostowany i praktycznie można go stosować przez cały rok.

Nawozy organiczne jak kompost lub obornik, poprawiają strukturę gleby, zwiększają ilość materii organicznej w niej zawartej i wpływają na absorpcję wody przez cały sezon wegetacyjny. Dodatkowo w czasie sezonu rabatę można również zasilać płynnymi, naturalnymi nawozami wieloskładnikowymi jak np. Astvit lub Rosahumus, które pozwalają zwiększyć żyzność gleby i przyczyniają się do rozwoju pożytecznych organizmów glebowych.

Jednak prowadząc szklarnię nie rezygnujmy z nawozów mineralnych, które zawierają cenne makro- i mikroelementy takie jak azot, fosfor i potas, które wpływają na wzrost, ukorzenianie się i plonowanie warzyw. Odpowiednie dawki dodane do gleby wczesną wiosną pozytywnie wpłyną na nasze plony.

Wymiana gleby w szklarni

W przypadku, gdy już wiemy, że nasza gleba szklarniowa jest wyjałowiona, piaszczysta i uboga w składniki pokarmowe po kilku sezonach użytkowania, wówczas konieczna jest jej całkowita wymiana. Z reguły taka sytuacja ma miejsce, gdy niezbyt często zasilaliśmy podłoże nawozami organicznymi, które poprawiają jej strukturę i możliwość gromadzenia składników pokarmowych. Oczywiście prace związane z naniesieniem świeżej warstwy wykonujemy wczesną wiosną - zdejmujemy stare podłoże z grządek lub rabat i zastępujemy je świeżą warstwą mieszanki kompostu, ziemi torfowej i piasku.

Warto wspomnieć, że obecnie w szklarniach, w których stawia się głównie na korzystanie z podłoża organicznego, bardzo modne staje się budowanie rabat wysokich, do których warstwa po warstwie dodawane są wyłącznie materiały organiczne - na początek obornik, potem gałęzie, trociny, ziemia pochodząca z ogrodu, a na górze torf lub kompost.

W przypadku takich rabat trzeba pamiętać, że materia organiczna stopniowo będzie się rozkładała, a poziom gleby w pojemniku będzie się obniżał. Co oznacza, że co roku będzie trzeba dodać nową warstwę kompostu lub obornika. Dla takiej rabaty konieczne jest również zaplanowanie odpowiedniego systemu nawadniającego, ponieważ wszystkie składniki muszą być wilgotne, aby proces kompostowania materiałów organicznych mógł być w toku.

Środki do odkażania gleby

Przygotowanie szklarni do nowego sezonu wegetacyjnego obejmuje również odpowiednie odkażenie gleby. Oto kilka preparatów, które można zastosować do tej czynności:

Magnicur Energy Protect Garden

Jest przeznaczony do stosowania na podłoże przed lub po wysiewie roślin do podłoża. Skutecznie zwalcza choroby takie jak: fytoftoroza, zgnilizna pierścieniowa, zgorzel siewek, zgnilizna korzeni, mączniak rzekomy, zgorzel zgnilakowa. Można go stosować przy uprawie w warunkach szklarniowych papryki, pomidora oraz ogórka.

Siarka

To najprostszy i najpopularniejszy środek, który służy do dezynfekcji szklarni. Podpalona siarka w połączeniu z saletrą potasową lub nadmanganianem potasu, zamienia się w toksyczny dwutlenek siarki, który niszczy wszelkie szkodniki i grzyby znajdujące się w szklarni po sezonie zimowym.

Jest to tak zwany proces fumigacji szklarni, który wykonujemy wczesną wiosną. Substancję umieszczamy w głębokich naczyniach i podpalamy. Następnie zamykamy szczelnie szklarnię i czekamy, aż substancja całkowicie się pali. Potem wietrzymy pomieszczenie i dokładnie myjemy.

Jak poprawić żyzność gleby szklarniowej?

Żyzność gleby w szklarni można poprawić poprzez stosowanie produktów biologicznych oraz naturalnych dodatków glebowych np. w postaci mączki bazaltowej. Bardzo ważne jest również regularne wypielenie pozostałości roślinnych, ponieważ pozostawione mogą stanowić pożywkę dla bakterii grzybowych.

Mączka bazaltowa

Mączka bazaltowa z racji swojego zasadowego odczynu (pH powyżej 7) może być stosowana do nawożenia wszystkich roślin z wyjątkiem roślin kwasolubnych. Posypowe stosowanie mączki zdecydowanie poprawia warunki glebowe, jakie panują w szklarni na wiosnę. Znajdujące się w niej tlenki poprawiają zasobność oraz strukturę gleby, jednocześnie tworząc sprzyjające warunki do życia dla pożytecznych mikroorganizmów. Mączka znacząco poprawia jakość podłoża oraz jego zdolność absorbowania i utrzymywania wody, dlatego doskonale sprawdzi zwłaszcza podczas upalnego lata. Stosowanie mączki jako nawóz dla roślin jest niezwykle proste. Wystarczy rozsypać odpowiednią ilość na glebę i lekko zagrabić ją z wierzchnią warstwą.

Siarczan potasu

Nawóz wpływa na rozrastanie się roślin, oraz tworzenie nowych łodyg, pozytywnie wpływa na smak, aromat i wygląd warzyw i owoców oraz podnosi w nich zawartość cukru. Produkt można stosować w uprawach wrażliwych na sole i chlorki, ponieważ ich zawartość w składzie jest znikoma.

Uprawa roślin w szklarni

Jeżeli wykonaliśmy wszystkie zabiegi mające na celu oczyszczenie szklarni i przygotowanie podłoża, to możemy zająć się siewem nasion oraz sadzeniem sadzonek warzyw i kwiatów ozdobnych, jakie będziemy uprawiać w tym roku.

Nasiona warzyw takich, jak rzodkiewka czy sałata świetnie nadają się do sadzenia wiosennego i mogą być wysiewane wprost do gruntu już pod koniec marca. Są to rośliny, które mają krótki okres wegetacyjny, więc w kwietniu powinniśmy cieszyć się już pierwszymi zbiorami.

Natomiast rośliny ciepłolubne, jak np. pomidor, papryka czy ogórek należy uprawiać z rozsady. Nasiona wysiewamy na rozsadę na początku marca, a wysadzamy do gleby szklarniowej w drugiej połowie kwietnia.

Szklarnia ogrodowa przez cały rok

Własna szklarnia do marzenie wielu ogrodników zarówno hobbystów, jak i amatorów. Nie dość, że zapewni nam warzywa dużo wcześniej niż, gdybyśmy posiali je bezpośrednio do gruntu, to jeszcze odpowiedni0 dobrana zdecydowanie urozmaici nasz ogród. Aby wybudować i przygotować szklarnię do uprawy roślin potrzeba wielu przygotowań i pracy, ale jest to inwestycja na lata, której nie powinniśmy nigdy żałować.