Kiedy stosować nawozy potasowe?

Potas jest jednym z najważniejszych składników pokarmowych roślin, od których zależy ich jakość i zbierany plon. Odpowiada on m.in. za wykorzystanie azotu oraz odpowiednią gospodarkę wodną rośliny. Niestety blisko 60% gleb w Polsce jest zbyt mało zasobnych w ten składnik, dlatego należy uzupełniać go stosując nawozy. Zobaczmy, jak i kiedy powinno się stosować nawozy potasowe.

Kiedy rośliny potrzebują najwięcej potasu?

Potas jest składnikiem odżywczym, który jest potrzebny roślinom już w pierwszych fazach rozwoju. Każdy z gatunków jednak w innym momencie potrzebuje go najwięcej, a okres ten nazywany jest fazą krytyczną, oznaczającą największe zapotrzebowanie na potas. Jeśli w tym okresie roślina nie otrzyma wystarczającej dawki potasu, to będzie to miało największy wpływ na jej plony. W przypadku zbóż fazą tą jest faza krzewienia do początku nalewania ziarna. Dla ziemniaków: od początku zawiązywania bulw do pełnej dojrzałości. Dla rzepaku: od fazy rozety do razy kwitnienia. Dla kukurydzy: od fazy 5-6 liścia do fazy dojrzewania. Dla roślin motylkowatych: od 2 liścia do fazy kwitnienia. Dla buraków cukrowych: od 2 pary liści do końca lipca.

Nawożenie potasem – najlepiej przedsiewnie

Jak już wspomniano, potas należy do składników, które są potrzebne roślinom już w początkowych fazach wzrostu. Z tego powodu najlepszym momentem na jego stosowanie jest nawożenie przedsiewne. Można je wykonać jesienią albo wczesną wiosną, przy czym nie stosuje się nawozów potasowych, gdy na polach jeszcze zalega śnieg, stoi woda lub gleba jest przemrożona do głębokości 30 cm. W takich warunkach rośnie ryzyko rozpuszczenia się nawozów w wodzie i spłynięcie ich z powierzchni gleby wraz z wodą. Na glebach ciężkich najlepszym wyborem jest nawożenie jesienne, natomiast na glebach lekkich, gdzie potas jest łatwo wymywany, zasadne wydaje się podzielenie potasu na dwie dawki. Pierwszą podaje się wówczas przedsiewnie, a drugą pogłównie. Przy takim stosowaniu warto podzielić je w proporcji 70:30 lub 60:40. Nadal jednak należy zadbać o to, by nawóz potasowy znalazł się w glebie, bo rośliny pobierają ten składnik poprzez korzenie. W związku z tym dolistne nawożenie potasem nie przynosi oczekiwanych efektów. Ilość nawozu potasowego, który należy zastosować, zależy przede wszystkim od zasobności gleby w ten składnik, ale również od potrzeb pokarmowych roślin, które mają być siane.

Jak stosować nawozy potasowe?

Stosując nawozy potasowe należy pamiętać, że rośliny pobierają ten składnik przez korzenie. Oznacza to, że najlepsze efekty daje umieszczenie nawozów ok. 10-20 cm pod ziemią. Wyjątkiem są zboża, którym wystarczy umieszczenie nawozu już 5-10 cm pod ziemią. Dzięki temu rośliny mogą efektywnie wykorzystywać potas, a jego obecność doskonale przyczynia się do rozrostu bryły korzeniowej, co z kolei umożliwia roślinie sięganie do składników zawartych w głębszych warstwach gleby. Wyliczając ilość nawozu potasowego, który ma być zastosowany, należy wziąć pod uwagę potrzeby pokarmowe rośliny oraz wielkość oczekiwanego plonu. Powinien on być wyliczony uwzględniając plon realnie możliwy do uzyskania, biorąc pod uwagę warunki w danym gospodarstwie. Potrzeby pokarmowe rośliny są zależne od jej gatunku i wahają się od ok. 6,5 kg/ha w przypadku buraków cukrowych i ziemniaków, poprzez 15-22 kg/ha dla zbóż, aż do 40 kg/ha w przypadku rzepaku. Różnice pomiędzy roślinami są jak widać spore, dlatego odpowiednie wyliczenie dawki nawozu ma ogromne znaczenie dla jakości i wielkości plonu. Wyliczając dawkę nawozu należy pomnożyć potrzeby pokarmowe roślin przez wielkość plonu, a następnie użyć współczynnika 0,83, by uzyskać wynik w postaci liczby kg czystego potasu, który należy zastosować na hektar.

Nawozy potasowe – jedno czy wieloskładnikowe?

Podstawowym źródłem potasu są sole potasowe, a wśród nich chlorek potasu, który jest najbardziej popularnym nawozem potasowym. Zawiera on 60% K2O i jest bardzo dobrze przyswajany przez rośliny. Potas można dostarczać roślinom również poprzez nawozy wieloskładnikowe. Najpopularniejsze nawozy zawierają oprócz potasu również azot i fosfor. Warto jednak wiedzieć, że azot wykorzystywany do nawożenia jesienią bardzo łatwo się wypłukuje, w związku z tym wiosną, gdy jest on potrzebny roślinom, jest go w glebie dużo mniej, niż zostało dostarczone w postaci nawozu. W nawożeniu jesiennym lepiej zatem sprawdzają się nawozy potasowo-fosforowe, a potasowo-azotowe lepiej stosować przy nawożeniu wczesnowiosennym.

Jak objawia się niedobór potasu?

Są jednak sytuacje, w których z różnych powodów rośliny nie mają dostępu do odpowiedniej dla nich dawki potasu. Powodem może być większy niż zakładano niedobór tego składnika w glebie lub niedoszacowanie ilości nawozu potasowego, który został zastosowany. Skutki niedoboru potasu są różne, a ich objawy zależą od gatunku uprawianych roślin. W przypadku większości gatunków obserwuje się ograniczony wzrost i więdnięcie, które jest wynikiem zaburzeń w gospodarce wodnej rośliny. Zauważyć można również brunatne plamy na liściach, a u niektórych roślin liście żółkną, matowieją, a następnie zwijają się, pękają i brunatnieją. Zbyta mała ilość potasu w glebie wpływa również negatywnie na jakość plonów. Buraki cukrowe mają mniejszą zawartość cukru, a ziemniaki i zboża skrobi. Są one również bardziej narażone na ataki patogenów chorobotwórczych, gdyż niedobór potasu powoduje pojawienie się nadmiaru wolnych aminokwasów będących doskonałą pożywką dla grzybów pasożytniczych.

Czy nadmiar potasu szkodzi?

Lista skutków niedoboru potasu jest bardzo duża, ale wcale nie znaczy to, że potas można stosować na wszelki wypadek, bo równie niebezpieczny jest jego nadmiar w glebie. Przenawożenie potasem skutkuje bowiem ograniczeniem możliwości wchłaniania magnezu przez roślinę. Potas jest jego antagonistą i blokuje jego przemieszczanie się w łodygach. Jest to szczególnie niebezpieczne dla drzew owocowych w sadzie i plantacji roślin truskawek czy porzeczek. Owoce przenawożonych potasem roślin są bardzo kwaśne, a na ich liściach pojawiają się charakterystyczne dla braku magnezu objawy chlorozy. Mając powyższe na uwadze nie warto przesadzać z ilością nawozów potasowych, lecz trzeba je dobrze dobrać do aktualnej ich zawartości w glebie oraz potrzeb rośliny. Zasadne zatem wydaje się przeprowadzenie analiz chemicznych gleby, gdyż zarówno niedobór, jak i nadmiar potasu może mieć zgubny wpływ na późniejsze plony.