Mikoryzy. Rodzaje, zalety, korzyści.

Grzyby mikoryzowe - jak działają?

Grzyby mikoryzowe żyją na korzeniach roślin, żywiąc się produktami powstającymi w wyniku fotosyntezy. Dzięki temu mają dostęp do glukozy, którą wykorzystują w procesie fermentacji oraz mają dostęp do innych składników odżywczych, mających formę łatwą do przyswojenia.

Na istnieniu grzybów mikoryzowych korzysta również roślina główna, na której korzeniach żyją grzyby. Strzępki grzybni sprawiają, że roślina ma zdecydowanie większą powierzchnię chłonną, co znacząco poprawia jej dostęp do wody. Ułatwiają one też przyswajalność magnezu, żelaza, siarki, miedzi i cynku oraz wytwarzają hormony roślinne, które wpływają pozytywnie na kondycję roślin. 

Korzyści ze stosowania mikoryzy

Stosowanie mikoryzy niesie ze sobą nie tylko wspomniane wyżej korzyści związane z lepszym dostępem roślin i grzybów mikoryzowych do składników pokarmowych. Dzięki temu rośliny rosną szybciej, są mocniejsze i bardziej dorodne. Mają większą powierzchnię chłonną, gdyż wokół korzeni roślin są strzępki grzybni, co pozwala im nie tylko lepiej wykorzystywać wodę, ale również składniki odżywcze znajdujące się w nawozach. Mając w ogrodzie mikoryzy możemy zatem z mniejszą częstotliwością stosować nawozy, a rośliny stają się bardziej odporne na zmienne warunki panujące w okresie wegetacji. Lepiej tolerują nieodpowiednie pH gleby, suszę czy częste zmiany temperatury.

Wielu specjalistów podkreśla, że grzyby mikoryzowe chronią roślinę przed wieloma chorobami, zwłaszcza fuzariozą i fytoftorozą oraz wzmacnia odporność roślin na inne choroby. Niektórzy mówią nawet, że grzybnia mikoryzowa nie tylko wspiera ochronę roślin, ale pomaga również wyleczyć część chorób, na które cierpiała roślina zanim pojawiła się grzybnia. Dzięki temu nie są potrzebne dodatkowe środki ochrony roślin, gdyż roślina jest na tyle silna, że sama sobie radzi z drobnoustrojami chorobotwórczymi.

Patrząc na długą listę korzyści ze stosowania mikoryzy nikt chyba nie ma wątpliwości, że warto ją wykorzystać, jeśli zależy nam, by rośliny miały jak najlepsze warunki do rozwoju. Szczególnie istotne jest jej stosowanie, gdy zależy nam na produkcji ekologicznej i chcemy do maksimum wykorzystać naturalne możliwości roślin. W uprawie organicznej mikoryzy wydają się być wręcz nieodzowne.

Rodzaje mikoryzy

W środowisku naturalnym, czyli m.in. w lesie, rośliny same szczepią się nawzajem grzybami mikoryzowymi, gdyż grzybnie istnieją tam od wieków. Natomiast w ogrodzie, gdzie sadzone są rośliny pochodzące z gospodarstw ogrodniczych na samoczynne istnienie mikoryzy nie ma co liczyć, ale można zaszczepić grzyby mikoryzowe stosując szczepionki mikoryzowe.

To specjalne preparaty, które zawierają grzyby mikoryzowe i służą do zaszczepienia ich grzybni na korzeniach roślin. Stosuje się je jednokrotnie, a roślina może czerpać korzyści z istnienia mikoryzy aż do końca swojego życia. Można to porównać do jednokrotnego szczepienia na jakąś chorobę, które daje nam całkowitą odporność na całe życie. 

Mikoryza może być stosowana do wszystkich gatunków roślin, przy czym nie każda mikoryza nadaje się dla każdej rośliny. Przed wyborem preparatu należy sprawdzić, do jakich gatunków przeznaczona jest wybrana szczepionka mikoryzowa, bo zastosowanie innego rodzaju mikoryzy nie przyniesie oczekiwanych efektów. 

Wyróżniamy trzy główne rodzaje mikoryzy:

• Endomikoryza (mikoryza arbuskularna) - to mikoryza, w której strzępki grzybni przenikają przez ściany komórkowe korzeni roślin, dzięki czemu mają bezpośredni kontakt z błoną komórkową. Mikoryza ta wykorzystywana jest przez ok. 80% roślin, a zatem to właśnie ona będzie najbardziej przydatna w ogrodzie. Doskonale się sprawdza w uprawie takich roślin jak cis, jałowiec, tuja. pelargonia, róża oraz większości krzewów owocowych. Świetnie współżyje również z pomidorami, ogórkami czy papryką oraz innymi popularnymi warzywami.

• Ektomikoryza - w tym przypadku strzępki grzybni oplatają korzenie roślin i tworzą tzw. opilśń spełniając tym samym rolę włośników korzeniowych. Ta mikoryza jest wykorzystywana przez ok. 10% roślin, w tym głównie drzewa liściaste i iglaste. Są wśród nich takie gatunki jak buk, brzoza, kasztanowiec, wierzba, leszczyna, topola, dąb, grab, lipa oraz świerk, modrzew, sosna, daglezja czy jodła. 

• Ektendomikoryza (mikoryza erikoidalna) - to mikoryza, która łączy w sobie oba poprzednie sposoby działania grzybni. Strzępki grzybów mikoryzowych w tym przypadku zarówno wnikają przez ścianę komórkową, jak i oplatają korzenie roślin. Jest to mikoryza rzadka, z której korzysta niewiele roślin, a wśród najbardziej popularnych są wrzosowate oraz borówka amerykańska, rododendrony czy azalie. Wszystkie te rośliny są kwasolubne, a istnienie mikoryzy pozwala zachować kwaśne pH i poprawić warunki ich rozwoju.

Jak stosować mikoryzę?

Szczepionki mikoryzowe dostępne są w niewielkich opakowaniach gotowych zawierających preparat wystarczający na zasilenie kilku-kilkunastu roślin. Do aplikacji przydaje się pistolet do silikonu, który ułatwia wyciskanie i aplikację preparatu pod roślinę. Wystarczy wykopać niewielki dołek koło rośliny, wycisnąć tam odpowiednią dawkę szczepionki, a następnie przysypać ziemią i obficie podlać. Z korzyści mikoryzy można skorzystać również w trakcie przesadzania roślin oraz podczas sadzenia roślin doniczkowych. W takich sytuacjach warto zastosować szczepionkę mikoryzową w sprayu, którym należy spryskać dokładnie korzenie roślin podczas przesadzania.

Najlepszym czasem na zastosowanie mikoryzy jest czas tuż po posadzeniu lub przesadzeniu rośliny, gdy możemy ją zaaplikować bezpośrednio na korzenie. Jeśli jednak chcemy przeprowadzić zabieg na już rosnących roślinach, to należy to zrobić w okresie ich wegetacji, a po aplikacji szczepionki należy wstrzymać się na jakiś czas z nawożeniem. Dzięki temu grzybnia mikoryzowa będzie miała szansę na rozwój i nie zniszczy jej sól znajdująca się w nawozach. Pierwsze efekty działania grzybni będzie można zauważyć już po kilku tygodniach.