Nawożenie ekologiczne

Nawożenie roślin to jeden z najlepszych sposobów dostarczania roślinom ważnych składników odżywczych niezbędnych do ich rozwoju. Po latach fascynacji nawozami sztucznymi coraz więcej osób wraca do korzeni i stara się stosować nawozy ekologiczne. Zobaczmy jak dbać o zasobność gleby i jakie nawozy warto stosować w rolnictwie ekologicznym i w przydomowym ogrodzie warzywnym, w którym chcemy stosować zasady produkcji ekologicznej.

Jak dbać o zasobność gleby?

Uprawa roślin w warunkach ekologicznych wymaga odpowiedniej troski o zasobność gleby. Jej żyzność zubaża się wraz ze wzrostem i rozwojem roślin, które zużywają znajdujące się w niej składniki odżywcze. Zostają one również wymywane z gleby, czego skutkiem jest coraz bardziej jałowa gleba oraz coraz mniejsze plony. Konieczna jest zatem nieustanna troska rolnika o zasobność gleby, przy czym należy pamiętać, że właściwie użytkowana gleba może służyć przez lata i być uprawiana przez bardzo wiele pokoleń.

Jedną z podstawowych zasad stosowanych w rolnictwie ekologicznym jest płodozmian, który pozwala rozsądniej gospodarować składnikami odżywczymi dostępnymi w glebie. Dzięki z góry zaplanowanemu rotacyjnemu systemowi uprawy pola można dać niektórym polom odpocząć i odrodzić się, a na innych sadzić w odpowiedniej kolejności wybrane rodzaje roślin uprawnych. Można to stosować zarówno w gospodarstwach uprawiających zboża jak i warzywa, przy czym należy pamiętać o dokładnym zaplanowaniu kolejności roślin następujących po sobie. Po uprawie jęczmienia jarego można na tym samym polu posadzić rzepak ozimy, następnie pszenicę ozimą, a w kolejnym roku pole to przeznaczyć pod uprawę grochu. Warto posiłkować się gotowymi schematami upraw w systemie płodozmianu, które powstały po latach doświadczeń gdyż w ten sposób w naturalny sposób można zadbać o zasobność gleby w gospodarstwie ekologicznym.

Ważnym elementem stosowanym w rolnictwie ekologicznym jest stosowanie nawozów naturalnych i organicznych powstających w gospodarstwie. Chodzi przede wszystkim o kompost, nawóz zielony czy obornik różnego pochodzenia. Jeśli taka troska o składniki pokarmowe w glebie okazuje się niewystarczająca, to w produkcji ekologicznej można posiłkować się również innymi nawozami.

Nawozy do stosowania w rolnictwie ekologicznym - najważniejsze cechy

Lista nawozów ekologicznych, które są dopuszczone do stosowania w rolnictwie ekologicznym jest określona w specjalnym wykazie. Są na nim nawozy spełniające określone odrębnymi przepisami kryteria, a wśród nich również nawozy mineralne niepochodzące z syntezy chemicznej o niskim stopniu rozpuszczalności i koncentracji składnika pokarmowego. Należy do nich m.in. dolomit – o zawartości 30% CaO i 15-18% MgO, margiel – o zawartości 25-95% CaO i wapno pojeziorne – o zawartości 39-53% CaO.

W rolnictwie ekologicznym można stosować nawozy zawierające również określone składniki odżywcze. Do uzupełniania zawartości gleby w potas można stosować siarczan potasu, uzupełnienia fosforu - dekatlenek tetrafosforu, a magnez można uzupełnić stosując np. sól potasową z dodatkiem magnezu.

Warto wiedzieć, że rolnictwo ekologiczne nie dopuszcza stosowania żadnych mineralnych nawozów azotowych. Źródłem azotu w gospodarstwach ekologicznych musi być zatem nawóz zielony, na który najlepiej nadają się rośliny motylkowe lub inne rośliny poplonowe. Dzięki nim gleba zostaje wzbogacona nie tylko w azot, ale i wiele innych składników pokarmowych, niezbędnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju uprawianych warzyw, zbóż i innych roślin.

Gotowe nawozy ekologiczne

Uprawiając rośliny w gospodarstwie ekologicznym należy do maksimum wykorzystywać nawozy zielone, których użycie jest bardzo skuteczne i pozwala uzupełnić niedobory składników pokarmowych w glebie. Należy do nich poplon i kompost, które mogą być wykorzystywane zarówno w rolnictwie ekologicznym na dużą skalę, jak i w przydomowym ogrodzie warzywnym i kwiatowym. Nie każdy jednak ma do nich dostęp, zwłaszcza gdy dopiero rozpoczyna swoją przygodę z ogrodnictwem. Na szczęście można kupić gotowy nawóz ekologiczny na bazie kompostu, który dostarcza roślinom podstawowe składniki odżywcze oraz mikroelementy, równie istotne dla ich zdrowego rozwoju.

Dodatkiem do nawozów zielonych może być obornik, przy czym nie zawsze dodatkiem do rolnictwa ekologicznego jest hodowla zwierząt, którego efektem jest posiadanie obornika. W gospodarstwach, w zajmujących się wyłącznie uprawą warzyw czy zbóż można jednak stosować obornik, wykorzystując gotowe nawozy ekologiczne. Ich głównym składnikiem jest obornik granulowany oraz inne składniki naturalnego pochodzenia, które podnoszą jakość stosowanego obornika. Obornik granulowany można stosować zarówno do nawożenia upraw rolniczych na wielkich areałach, ale również w przydomowej uprawie warzyw, a także w sadach i przydomowych ogrodach kwiatowych.

Bardzo cenionym gotowym nawozem ekologicznym jest Biohumus, otrzymywany z odchodów dżdżownic kalifornijskich. Jest to nawóz w pełni naturalny, ekologiczny i bezpieczny w stosowaniu, bo niemożliwe jest jego przedawkowanie, a zatem nie trzeba się martwić, że przenawozimy glebę. 

Kiedy stosować nawozy ekologiczne?

Stosowanie nawozów ekologicznych powinno być dopasowane do rodzaju stosowanego nawozu. Nawozy naturalne takie jak obornik mogą być stosowane w okresie 15 marca do 30 listopada, przy czym są pewne ograniczenia w terminach nawożenia obornikiem w zależności od części Polski, w jakiej znajduje się uprawa. Obornika w postaci płynnej nie wolno stosować w czasie deszczu oraz na polach zalanych wodą, zasypanych śniegiem lub zamarzniętych. Nie można ich również stosować w okresie wegetacji roślin przeznaczonych do bezpośredniego spożywania przez ludzi oraz na stokach o nachyleniu przekraczającym 10%.

Nawozy zielone stosowane są zwykle jesienią, gdy następuje zaoranie poplonu. Można je również wykorzystywać jako przedplon, siejąc rośliny na nawozy zielone wiosną, zanim na danym obszarze zostaną zasiane właściwe uprawy.

Inne nawozy ekologiczne, takie jak kompost czy biohumus należy stosować zgodnie z zapotrzebowaniem roślin. Można ich używać przez cały rok, ale najlepiej wykonać nawożenie wiosną i jesienią. Wiosną najlepiej podać roślinom nawóz od kwietnia do czerwca, a jesienią z końcem października, gdy usunięte zostaną ostatnie chwasty z pola. Jesienią można wykorzystać nie tylko dojrzały kompost, ale również ten na wpół przerobiony, gdyż rozłoży się on do końca wiosną.