Torf – definicja i skład, rodzaje oraz zastosowanie w ogrodzie

Troska o piękny ogród obejmuje pielęgnację roślin, ich odpowiednie podlewanie i nawożenie, ale również właściwe przygotowanie podłoża. Jednym z najlepszych rodzajów podłoża jest torf, o którym warto wiedzieć nieco więcej. Zobaczmy, czym jest torf i dlaczego warto go wykorzystać w przydomowym ogrodzie.

Torf – co to jest?

Torf to skała osadowa powstała w wyniku niepełnego rozkładu szczątków roślinnych w warunkach dużej wilgoci. Jest to najmłodsza forma węgla, w której składzie znajdują się składniki organiczne, mineralne oraz woda. Ze względu na pochodzenie tej skały nie można jednoznacznie wskazać jej składu chemicznego oraz proporcji pomiędzy wymienionymi wyżej składnikami, gdyż zależą one od miejsca, z którego pochodzi torf. Warto wiedzieć też, że choć torf jest powszechnie uznawany za podłoże o odczynie kwaśnym, to nie każdy torf taki odczyn posiada. Torf znajduje zastosowanie w wielu różnych dziedzinach. Większość osób z pewnością jako pierwsze zastosowanie wymieni ogrodnictwo, gdyż torf powszechnie znany jest właśnie jako doskonałe podłoże dla wielu roślin. Jest on jednak używany również m.in. w medycynie np. w formie kąpieli lub okładów borowinowych oraz jako składnik leków. Jest wykorzystywany jako materiał opałowy, choć skala jego użycia w ten sposób jest zdecydowanie mniejsza niż przed laty. Nadal jest on wymieniany jako surowiec energetyczny i w niektórych krajach północy służy do produkcji elektrycznej. Stosowano go też jako surowiec do budowy domów, szczególnie na obszarach ubogich w drewno. Torf jest często stosowany również w filtrach, które stosuje się do zmiękczania wody w oczkach wodnych.

Rodzaje torfu

Jak wspomniano powyżej, torf różni się od siebie w zależności od tego, skąd pochodzi. W zależności od warunków, w jakich powstało torfowisko, wyróżniamy torf wysoki, niski i przejściowy. Torf wysoki powstał w miejscach, w których przez długi czas zalegała woda i nie miała ona możliwości odpływu. Ma on luźną strukturę i ciemnobrązowy kolor. Jest to torf o wysokim stopniu zakwaszenia, wynoszącym 3-4 pH, choć w sprzedaży można spotkać również torf wysoki odkwaszony za pomocą wapnia i wówczas jego kwaśność jest nieco niższa. Torf niski powstał w miejscach, w których woda miała możliwość przepływania, a w dodatku była to woda dobrze napowietrzona i miała wysoką zawartość związków mineralnych. To znacznie częściej spotykany w naturze rodzaj torfu, który łatwo odróżnić od torfu wysokiego, gdyż ma kolor czarny, a rośliny są w nim bardziej rozłożone, więc nie ma też włókien charakterystycznych dla torfu wysokiego. Torf niski charakteryzuje się wyższym pH od torfu wysokiego, które wynosi co najmniej 7 pH, co oznacza, że nie nadaje się do zakwaszania gleby. Ostatnim rodzajem torfu jest torf przejściowy. Łączy on w sobie cechy każdego z dwóch powyższych torfów, co oznacza, że ma dużo składników odżywczych, a jednocześnie niskie pH, a zatem nadaje się do zakwaszania gleby. Powstaje on w sytuacjach, w których torfowisko zamienia się z torfowiska ze stale dopływającą wodą w torfowisko z wodą zalegającą.

Zastosowanie torfu

Torf w ogrodnictwie stosowany jest przede wszystkim jako wartościowe podłoże dla roślin. Poprawia on strukturę gleby i pomaga ją napowietrzyć oraz rozluźnić. Zawarty w nim materiał organiczny służy jako źródło składników pokarmowych dla rosnących na nim roślin. Torf jest wręcz niezastąpiony jako podłoże kwaśne, które jest szczególnie lubiane przez niektóre popularne gatunki roślin. Warto wymienić choćby tuje i inne iglaki, borówki amerykańskie, czy rododendrony i azalie. Z kolei niektóre rośliny, jak np. hortensje, w zależności od zakwaszenia gleby zmieniają kolor kwiatów. Torf idealnie nadaje się do stosowania na glebach piaszczystych, na których doskonale się sprawdza jako dodatek poprawiający żyzność gleby. Zwiększa również jej zdolności do absorpcji, co pozwala skuteczniej chronić rośliny przed wysychaniem. Podobne właściwości ma również wermikulit, nazywany często alternatywą dla torfu. Torf jest jednak warty stosowania nie tylko na glebach piaszczystych, ale też gliniastych, gdzie poprawia ich pulchność i przepuszczalność, dzięki swoim właściwościom wpływającym na poprawę struktury gleby. Torf można stosować również jako nawóz. Żeby jednak spełnił tę rolę dobrze, to musi być wymieszany z ziemią w ilości co najmniej 5-10kg/m2. Torf jest jednak wykorzystywany nie tylko w formie sypkiej i dodawany do ziemi, na której rosną rośliny, ale również służy do tworzenia doniczek torfowych. Doniczki torfowe to produkty o różnych rozmiarach, które doskonale nadają się do hodowli rozsad roślin. Jest to świetne rozwiązanie szczególnie dla warzyw, które nie lubią przesadzania. Wyhodowane w doniczkach torfowych rośliny wsadza się bowiem do ziemi wraz z doniczką. Po krótkim czasie doniczki rozkładają się i użyźniają glebę.

O czym należy pamiętać stosując torf?

Jak wspomniano w części dotyczącej rodzajów torfu, nie każdy torf ma odczyn kwaśny, dlatego wybierając torf do swojego ogrodu należy zwrócić szczególną uwagę na ten parametr. Jest to o tyle istotne, że nie wszystkie rośliny są kwasolubne i użycie torfu o niskim odczynie pH miałoby negatywny wpływ na ich rozwój. Z kolei w sytuacji odwrotnej, dodanie torfu niskiego, który ma wysokie pH, pod rośliny kwasolubne, również nie przyniosłoby oczekiwanych rezultatów. Przed jego aplikacją można sprawdzić pH gleby przy roślinach, wykorzystując miernik zakwaszenia. Warto również wiedzieć, że torf raczej nie powinien być stosowany jako jedyne podłoże pod rośliny. Zawsze powinno się go wymieszać z istniejącym podłożem, a proporcja obu składników zależy od tego, jaką torf ma spełniać rolę. Wybierając torf należy zwrócić szczególną uwagę na jego kolor. Im ciemniejszy, tym mniej zasobny w składniki organiczne będące jego największą wartością. Nie warto zatem decydować się na torf bardzo ciemny, który wielu osobom wydaje się lepszy, bo kojarzą go z czarną ziemią, powszechnie znaną jako najbardziej żyzne podłoże. W przypadku torfu jest dokładnie odwrotnie i jasny torf jest dużo lepszy. Ze względu na dość częste zjawisko oszustw związanych ze sprzedażą torfu, należy pamiętać, by kupować go tylko w sprawdzonych źródłach. Dzięki temu można ograniczyć nielegalne wydobycie torfu oraz uniknąć oszustów, którzy chcą sprzedać torf już raz używany. Można go rozpoznać po nietypowej strukturze i bardzo ciemnym kolorze.