Jak sprawdzić i poprawić właściwości gleby?

Bujne, mocno zielone rośliny i pięknie kwitnące kwiaty, tworzą przepiękny ogród, o którym marzy niemal każdy właściciel choćby skrawka ziemi. Taki ogród wymaga jednak sporo pracy oraz wiedzy na temat tego, jak dbać o rośliny, by im pomóc, a nie zaszkodzić. Jednym z kluczowych czynników jest wiedza na temat rodzaju gleby. Zobaczmy, jak sprawdzić i poprawić właściwości gleby, by marzenie o pięknym ogrodzie stało się faktem.

Jak sprawdzić właściwości gleby?

Szczegółowe badania dotyczące właściwości gleby wymagają analiz laboratoryjnych. W przydomowych ogrodach aż taka precyzja nie jest jednak konieczna, a prostą analizę rodzaju gleby można przeprowadzić samodzielnie. Podczas takiej analizy należy sprawdzić strukturę gleby oraz jej odczyn. Do zbadania struktury gleby należy pobrać niewielką próbkę ziemi z głębokości ok. 10-15 cm. Z tak pobranej próbki należy usunąć wszelkie zanieczyszczenia, czyli kamienie, korzenie czy pędy roślin. Następnie próbkę gleby należy sprawdzić poprzez rozcieranie jej w palcach na sucho, na mokro lub poprzez tworzenie wałków. Jeśli gleba łatwo się rozciera zarówno na sucho, jak i na mokro, a przy tym nie brudzi palców i nie daje się z niej stworzyć wałków, to mamy do czynienia z glebą piaszczystą.

Jeśli gleba zachowuje się zupełnie inaczej, to znaczy sucha kruszy się lekko brudząc palce, mokra zbija się i staje się lepka oraz łatwo można z niej stworzyć wałek, to mamy do czynienia z glebą gliniastą. Istnieje również gleba o strukturze pośredniej, czyli na sucho można ją łatwo rozetrzeć, ale wyczuwa się ziarnka piasku, a na mokro staje się ona bardziej zbita, daje się formować w wałki, ale łatwo ulegają one rozerwaniu. Ten rodzaj gleby nazywamy piaszczysto-gliniastą. Zdecydowanie inne właściwości mają z kolei gleby ilaste. To najcięższy typ gleby, która nie daje się zgnieść, a mokra staje się bardzo plastyczna i łatwo daje się formować w wałki. Ich przeciwieństwem są z kolei gleby żwirowe, bardzo lekkie, łatwo się rozsypują zarówno na sucho, jak i na mokro. Nie da się ich jednak rozgnieść na pył, bo zawsze pozostają niewielkie, ale wyczuwalne grudki. Nie da się ich również formować.

Drugim elementem analizy gleby w ogrodzie jest sprawdzenie jej pH. Tu już trzeba skorzystać z kwasomierza, który jest dostępny w każdym sklepie ogrodniczym. Wystarczy włożyć kwasomierz do ziemi i odczekać chwilę, a następnie odczytać wynik. Gleby bardzo kwaśne mają odczyn poniżej 4,5 pH, kwaśne 4,6-5,5 pH, lekko kwaśne 5,6-6,5 pH, obojętne 6,6-7,2 pH i zasadowe powyżej 7,2 pH.

Jak poprawić właściwości gleby?

Wiedza na temat tego, z jaką glebą mamy do czynienia, ma ogromny wpływ na to, jakie rośliny będą rosły dobrze i bez dodatkowej pielęgnacji, a jakie rośliny będą wymagały więcej uwagi i wprowadzenia środków poprawiających właściwości gleby.

W najlepszej sytuacji są osoby, które mają w ogrodzie ziemię piaszczysto-gliniastą. Ma ona bowiem dobre właściwości przepuszczające, a jednocześnie, dzięki obecności gliny, nie wysycha ona tak prędko. Przy takiej glebie należy skupić się na zapewnieniu roślinom odpowiedniej ilości składników pokarmowych, np. poprzez nawożenie organiczne lub stosowanie płodozmianu. To ostatnie ma szczególne znaczenie przy uprawie ogrodu warzywnego.

Nieco więcej pracy w poprawę właściwości gleby muszą włożyć osoby mające na działce glebę piaszczystą. Z jednej strony mogą się one cieszyć, gdyż ich roślinom nie grożą szkody wyrządzane przez grzyby, bo jest to gleba dobrze przepuszczalna. Z drugiej strony jednak dobra przepuszczalność powoduje wypłukiwanie składników odżywczych, dlatego warto skupić się na stałym ich dostarczaniu np. poprzez stosowanie nawozów zielonych. Można również poprawić zdolność gleby do absorpcji wody mieszając ją z gliną, co pozwoli uzyskać wspomnianą wyżej glebę piaszczysto-gliniastą, lub z torfem. Z tym ostatnim należy jednak uważać, gdyż zbyt duża ilość torfu może spowodować zbytnie zakwaszenie gleby, co nie wszystkim roślinom może odpowiadać.

Z pomocą w lepszej gospodarce wodą może przyjść również mata szkółkarska. Rozłożenie jej pod rośliną zapobiega szybkiemu odparowywaniu wilgoci. Jednocześnie mata przepuszcza wodę deszczową oraz pozwala na stosowanie płynnych nawozów, a przy okazji chroni teren wokół rośliny przed chwastami. Podnosi również temperaturę gleby wokół korzeni, co sprzyja ich rozwojowi. Dzięki temu rośliny, wokół których została zastosowana mata szkółkarska, mają mocne bryły korzeniowe.

Kolejnym rodzajem gleby, które właściwości należy poprawić, jest gleba gliniasta. Jest ona przeciwieństwem gleby piaszczystej. Głównym problemem, który możemy zaobserwować, jest nadmiar wody w okresie opadów, co może skutkować gniciem roślin oraz problemami z grzybicami. Z kolei w okresie suszy, gleba ta bardzo szybko zamienia się w nieprzepuszczalną skorupę, która nie pozwala przenikać do korzeni składnikom odżywczym. Rozwiązaniem poprawiającym żyzność tej gleby jest wymieszanie jej z piaskiem, żeby nieco rozluźnić jej strukturę. Dzięki temu wzrasta przepuszczalność gleby, co zapewnia roślinom lepszy dostęp do wody i składników odżywczych w czasie suszy oraz zapobiega zatrzymywaniu wody w czasie większych opadów.

Najtrudniejsze zadanie mają osoby, w których ogrodzie dominuje gleba żwirowa i ilasta. To gleby, których użyźnianie nie należy do łatwych, a praca nad poprawą ich właściwości może trwać latami. W niektórych przypadkach, jeśli ogród nie jest zbyt duży, warto rozważyć nawiezienie ziemi o lepszych właściwościach. Jeśli nie ma takiej możliwości, to należy zadbać o to, by przynajmniej wokół sadzonych roślin zmienić nieco właściwości gleby. Można to zrobić poprzez dodawania do gleby ilastej nieco piasku, by poprawić jej przepuszczalność lub dodanie do gleby żwirowej torfu oraz mieszanie jej z nawozami organicznymi.

Dobrym pomysłem, który pozwoli łatwiej i szybciej osiągnąć zamierzone efekty w postaci pięknego ogrodu, jest odpowiedni dobór roślin do rodzaju gleby w ogrodzie. Gleby piaszczyste są lubiane przez sosny, berberysy czy rokitniki. Te ostatnie nieźle sobie radzą również na glebach żwirowych, podobnie jak czarny bez. Na glebach gliniastych dobrze rosną hortensje, głóg czy wierzba. Wybierając rośliny dopasowane do rodzaju gleby w ogrodzie nie będzie trzeba bardzo mocno pracować nad poprawą jej żyzności, a wybór jest tak duży, że można z ich pomocą stworzyć piękny ogród.