Wapnowanie gleby

Wapnowanie gleby to prosty zabieg, którego celem jest poprawa jakości gleby w ogrodzie, trawniku lub na polu uprawnym. Nie zawsze jednak wapnowanie jest potrzebne i zalecane, dlatego postaramy się wyjaśnić kiedy warto przeprowadzać zabieg wapnowania, dlaczego powinniśmy to robić, kiedy używanie nawozów wapniowych nie ma sensu oraz jaki nawóz najlepiej wybrać, by osiągnąć zamierzony efekt.

Zabieg wapnowania gleby - jaki jest jego cel?

Głównym celem wykonania wapnowania jest zmiana kwasowości gleby. Dzięki wapnowaniu można podnieść poziom pH i doprowadzić jego poziom do bardziej odpowiadającego roślinom, które w niej rosną. W niektórych przypadkach będzie to zatem tylko delikatne podniesienie poziomu pH, by gleba miała odczyn lekko kwaśny, a w innych celem będzie całkowite odkwaszenie gleby czyli doprowadzenie do odczynu obojętnego.

Dzięki wapnowaniu można jednak osiągnąć również drugi cel, którym jest poprawa struktury gleby. Obecność wapna pozwala roślinom łatwiej przyswajać składniki pokarmowe, co jest zjawiskiem bardzo pozytywnie wpływającym na wzrost i rozwój roślin.

Jak zbadać pH gleby?

Znając cel wapnowania gleby należy zadać sobie pytanie, czy faktycznie warto ten zabieg przeprowadzić w swoim ogrodzie. Zależy to przede wszystkim od tego, czy mamy do czynienia z glebą kwaśną i od tego, jakie są upodobania roślin w niej rosnących. Konieczne trzeba więc zbadać glebę i sprawdzić, jaki jest jej odczyn.

O tym, że mamy do czynienia z glebą kwaśną mogą świadczyć m.in. rzadkie i wiotkie kępki traw oraz duża ilość mchu na trawniku. Dla pewności powinniśmy jednak zbadać glebę za pomocą kwasomierza lub oddać próbkę gleby do laboratorium. Kwasomierz to proste urządzenie, które wystarczy wbić w ziemię, a następnie w ciągu ok. minuty pokaże się wynik badania. Poziom pH mniejszy od 4,5pH oznacza odczyn kwaśny, w zakresie 4,5-5,5 odczyn lekko kwaśny, a dopiero zakres 6-7pH oznacza, że mamy do czynienia z ziemią o odczynie obojętnym. Badanie warto przeprowadzić w kilku miejscach w ogrodzie, bo odczyty mogą nieco różnić się od siebie.

Po przeprowadzonym badaniu należy sprawdzić, jaką glebę lubią rośliny, które mają rosnąć na badanym obszarze. Kwaśną ziemię uwielbiają borówki amerykańskie, rododendrony i azalie, więc jeśli planujemy takie rośliny, to wapnowanie nie powinno być przeprowadzane. Jeśli jednak mamy glebę kwaśną na obszarze, na którym ma być trawnik lub mają być tam takie rośliny jak lilaki, berberys czy jaśminowce, to należałoby zadbać o podniesienie odczynu pH poprzez wapnowanie gleby. Odkwaszenie gleby jest również konieczne w ogrodzie warzywnym, bo jest bardzo niewiele warzyw, które dobrze znoszą takie warunki.

 

Kiedy przeprowadzać wapnowanie gleby?

Mając wiedzę na temat pH gleby oraz znając upodobania roślin, które zamierzamy uprawiać, możemy przystąpić do planowania zabiegu wapnowania. Najlepszym terminem na jego przeprowadzenie jest jesień czyli czas, w którym zebrane już zostały plony i rośliny zaczynają powoli przygotowywać się do okresu spoczynku. Jeśli z jakiegoś powodu nie udało się wapnowanie jesienią, to można zrobić je również wczesną wiosną, przy czym po tym zabiegu nie należy od razu sadzić i wysiewać roślin, lecz zadbać o to, by okres przed tymi czynnościami był jak najdłuższy. Na glebach lekkich wapnowanie powinno się przeprowadzać co 2 lata, a na polach o glebie ciężkiej co 4.

Należy również pamiętać, że wapnowania nie powinno się przeprowadzać bezpośrednio po zastosowaniu obornika. Nie powinno się go również stosować w połączeniu z innymi nawozami siarczanowymi, fosforowymi, potasowymi i zawierającymi mocznik. Wapno bowiem znacznie zmniejsza przyswajalność fosforu i prowadzi do dużych strat azotu. Należy zatem zachować odstęp 2-3 tygodni pomiędzy wapnowaniem a stosowaniem nawozów innego rodzaju.

Czym przeprowadzać wapnowanie?

Do wapnowania najlepiej używać nawozów wapniowych, które występują w bardzo różnych rodzajach. Można stosować nawozy tlenkowe i węglanowe, przy czym te drugie działają wolniej i dzięki temu mniejsze jest ryzyko przenawożenia. W grupie tych nawozów znajduje się m.in. wapno ogrodnicze czy kreda posodowa, które można z powodzeniem stosować  w przydomowych ogrodach i trawnikach. Nadają się one na wszystkie rodzaje gleb, w tym również na gleby lekkie.

Natomiast nawozy wapniowe tlenkowe, takie jak wapno rolnicze palone, działają bardzo szybko i znacząco podnoszą ryzyko przenawożenia gleby. Będzie to miało zgubne skutki dla roślin, gdyż zakłóca wzrost roślin i procesy mikrobiologiczne w glebie. Nawozy te warto zatem stosować wyłącznie na glebach ciężkich i średnich, przy czym nawet na nich należy zadbać o ich bardzo dokładne dawkowanie.

Można również stosować nawozy wapniowe z dodatkiem innych składników czyli np. dolomit, który pozwala nie tylko na poprawienie odczynu gleby, ale również uzupełnić niedobory magnezu. Stosowanie nawozów tego rodzaju jeszcze bardziej zmniejsza ryzyko przenawożenia gleby, gdyż dolomit rozkłada się bardzo wolno i efekty zmiany kwasowości gleby możemy spodziewać się dopiero po 2-3 latach od jego zastosowania. Dla szybszego efektu należy wybrać nawozy dolomitowe mielone, a nie kruszone.

Jak stosować nawozy wapniowe?

Po wybraniu odpowiedniego nawozu wapniowego należy przystąpić do określenia dawki, jaką będziemy wapnować wyznaczony teren. Na wielkość dawki ma wpływ aktualny odczyn gleby, efekt, jaki chcemy osiągnąć oraz rodzaj stosowanego nawozu wapniowego. Jak już wcześniej wspomniano, nawozy tlenkowe wymagają bardzo precyzyjnego dawkowania, natomiast nawozy węglanowe i dolomitowe działają wolniej i mniejsze jest ryzyko, że w glebie będzie zbyt dużo wapna. Ogrodnikom amatorom polecamy zatem właśnie takie nawozy, gdyż ich stosowanie będzie zdecydowanie bezpieczniejsze.

Każdy producent na opakowaniu nawozu podaje skład danego preparatu. Wyliczając dawkę należy dobrać ją do rodzaju gleby Na glebach lekkich nie powinna ona przekraczać 1.5 kg na 10m², dla gleb lekkich dawka ta wynosi maksymalnie 2 kg na 10m² , natomiast najwięcej tlenku wapnia można zaaplikować na gleby ciężkie, gdyż jednorazowa dawka w tym przypadku wynosi aż 2,5 kg na 10m² .

Zabieg wapnowania gleby najlepiej jest przeprowadzić w suchy dzień. Wapno należy rozsypać na wybranym terenie, a następnie dobrze wymieszać go z glebą. Najlepszym sposobem na dobre wymieszanie wapna jest przekopanie ziemi na głębokość ok. 15-20 cm.